استرس و اضطراب با بدن چه می کند؟
استرس شرایطی است که باعث واکنش بیولوژیکی خاصی میشود. هنگامی که احساس خطر یا چالش می‌کنید، مواد شیمیایی و هورمون های بدن شما ناگهان افزایش می‌یابد. استرس باعث میشود بدن با آن مبارزه کند یا از آن فرار کند. به‌طور معمول پس از این واکنش یعنی استرس، بدن باید آرام شود.
استرس مزمن و بیش از حد میتواند در دراز مدت بر سلامت بدن تاثیر منفی بگذارد، به عبارت دیگر، وقتی استرس حاد را تجربه می‌کنید، مغز به بدن دستور می‌دهد تا مواد شیمیایی و هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول را آزاد کند. ترشح این هورمون‌ها باعث افزایش ضربان قلب میشود، خون به تمام اندام‌های بدن می‌رسد و انرژی بدن را افزایش می‌دهد تا بتوانید روی کارهای مهم خود تمرکز کنید. سطوح مختلف تنش یا استرس وجود دارد و هر کس روش متفاوتی برای مقابله دارد. در ادامه درباره تاثیر استرس بر بدن بیشتر صحبت می‌کنیم.
انواع استرس و عوارض و تاثیر آن بر بدن و سیستم عصبی
البته همه افراد حداقل یک بار در زندگی خود استرس را تجربه کرده‌اند، مثلا استرس کنکور، استرس امتحان شبانه، استرس کاری و غیره. به طور کلی استرس انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
۱- استرس حاد (شدید اما گذرا)
این نوع استرس برای همه اتفاق می‌افتد و در واقع واکنش سریع بدن به یک موقعیت جدید و چالش برانگیز مانند زنده ماندن از یک تصادف جدی است، گاهی اوقات استرس حاد میتواند ناشی از تجربه چیزهای مورد علاقه شما مانند دوچرخه سواری، چتربازی یا اسکی کوهستان باشد، جایی که همزمان احساس ترس و هیجان می‌کنید.
داشتن این نوع تجربیات و احساسات معمولاً به شما آسیب نمی‌رساند. گاهی اوقات آنها حتی می‌توانند برای شما مفید باشند. موقعیت‌های استرس زا به بدن و مغز شما کمک می‌کند تا در آینده بهتر به موقعیت‌های استرس‌زا واکنش نشان دهد. در این شرایط قرار گرفتن در موقعیت‌های خطرناک میتواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یا سایر مشکلات روانی شود. که البته روش های مدیریت و کاهش استرس و اظطراب به شما کمک کننده خواهد بود.
۲- استرس حاد تکرار شونده
استرس اپیزودیک حاد زمانی رخ می‌دهد که دوره‌های مکرر استرس حاد را تجربه کنید. این زمانی اتفاق می‌افتد که شما نسبت به رویدادهای احتمالی مضطرب و نگران می‌شوید. افرادی که در مشاغل خاصی مانند آتش‌نشانان و مجریان قانون هستند، استرس شدید و مکرری را تجربه می‌کنند، دچار استرس حاد اپیزودیک می‌شوند که میتواند بر سلامت جسمی و روانی آنها تأثیر بگذارد. پس این نوع استرس مخرب هست. بسیار افرادی که در این موقعیت تکرار شونده هستند با تکنیک های انواع مدیتیشن یا در دست داشتن همیشگی یک بطری آب معدنی بر استرس خود غلبه می کنند که البته راه کار بسیار خوبی هم هست.
۳- استرس مزمن
زمانی که برای مدت طولانی در معرض استرس شدید قرار می‌گیرید، استرس مزمن را تجربه خواهید کرد و تاثیر استرس بر بدن بسیار ناگوار است. استرس طولانی مدت میتواند بر سلامت بدن شما تأثیر منفی بگذارد و باعث موارد زیر شود، مانند:
- اضطراب
- بیماری قلبی
- افسردگی
- فشار خون
- تضعیف سیستم ایمنی بدن
استرس باعث چه بیماری هایی میشود؟
استرس مزمن میتواند باعث بیماری‌های دیگری مانند :سردرد ، ناراحتی معده و مشکلات خواب شود و همچنین مشکلات : اضطراب،بیماری قلبی،افسردگی،فشار خون، تضعیف سیستم ایمنی بدن که در بالا هم گفته شد.
تاثیرات استرس بر زنان
استرس می تواند بر هورمون های زنان تاثیرات منفی بگذارد و باعث بروز بیماری هایی مانند : کاهش میل جنسی، خستگی مفرط و مشکلات قاعدگی شود ، همچنین شل شدن سینه ها و درد های قاعدگی شدید هم از عوارض استرس بر بدن زنان می باشد.دمنوش های قاعدگی یا پرید در دوران قبل از پرید و در زمان پرید می تواند بر کاهش استرس و درد پرید بسیار کمک کننده باشد.
علائم و عوارض استرس و یا فکر زیاد بر بدن
علائم استرس میتواند منشا جسمی یا روانی داشته باشد همانطور که گفته شد استرس موقت میتواند برای فرد مفید باشد اما اگر مزمن و طولانی مدت باشد مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می‌کند زیرا افراد مختلف عوامل استرس‌زا متفاوتی دارند. عوارض نیز متفاوت است. در این بخش از مقاله، مواردی را که در صورت استرس با آنها مواجه خواهید شد، به شما معرفی می‌کنیم، اگرچه بعید است که همه این علائم در یک فرد وجود داشته باشد. این علائم عبارتند از:
– سردرد های میگرنی و عصبی در نقاط مختلف بدن
سردرد عصبی نوعی درد که در عضلات سر، صورت و گردن رخ می‌دهد. برخی از علائم سردرد میگرنی عبارتند از:
- درد خفیف در سر و گردن
- احساس فشار در اطراف دهان
- درد در جمجمه و پیشانی
در بیشتر موارد، سردرد تنشی ممکن است رخ دهد، اما درد عضلانی باعث اضطراب و عصبی شدن خواهد شد.
– مشکلات گوارشی و سوزش معده از عوارض استرس
زخم معده نوعی آسیب یا زخم در بافت های معده است که میتواند به هر یک از دلایل زیر ایجاد شود، که این مشکل از عوارض استرس خواهد بود برای کنترل رفلاکس معده میتوانید از درمان ها و تغذیه خانگی کمک بگیرید، دلایل آسیب معده ناشی از استرس:
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
– بروز سرطان در اثر استرس طولانی مدت
اعتقاد بر این است که استرس میتواند تاثیرات مخرب فیزیکی بر بدن شما ایجاد کند که این تاثیرات حتی منجر به بروز بیماری های خطرناکی مثل سرطان شود، این گونه بیماری ها با آسیب به بخش های زیر ممکن است بروز کند ، لازم به ذکر است موارد گفته شده به صورت همیشگی و برای همه موارد نیستند
- آسیب به مغز یا سیستم عصبی مرکزی
- بیماری یا آسیب طولانی مدت شدید
– خیلی چاق شدن یا خیلی لاغر شدن
مطالعات نشان می‌دهد که سطوح بالای استرس و اضطراب میتواند باعث چاقی و افزایش وزن در برخی افراد شود، در حالی که برخی دیگر باعث لاغری و کاهش وزن می‌شوند. موقعیت‌های استرس‌زا باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول در بدن میشود، این هورمون اشتها را افزایش می‌دهد و در نتیجه پرخوری‌ها چاق می‌شوند و وزن اضافه می‌کنند این مشکل باعث افزایش سطح آدرنالین میشود. در نتیجه خون، متابولیسم بدن به تدریج افزایش می‌یابد، در این گونه موارد رژیم غذایی کاهش وزن با آب می تواند بسیار کمک کننده باشد.
– پرخوری یا کم خوری
برخی افراد با خوردن غذا واکنش خود را نسبت به استرس نشان می‌دهند و در چنین مواقعی ممکن است حتی احساس گرسنگی نکنند اما به خوردن ادامه می‌دهند. معمولاً اگر بدون فکر غذا بخورید، نیمه شب یا زمانی که سیر شده‌اید غذا می‌خورید. هنوز در حال خوردن هستید، از پرخوری عصبی رنج می‌برید زمانی که در هنگام استرس غذا می‌خورید، کالری بیشتری دریافت می‌کنید و معمولاً غذای درستی انتخاب نمی‌کنید. این باعث کاهش استرس شما نمی‌شود، اما باعث افزایش وزن و سایر مشکلات فیزیکی میشود. برای درمان این عارضه باید راه حلی برای مقابله با آن پیدا کرد.
– مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری در اثر استرس
افرادی که برای مدت طولانی در معرض استرس شدید قرار می‌گیرند به دلیل فشار عصبی تمرکز خود را از دست می‌دهند و نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند.
– مشکلات پوستی
استرس و اضطراب مزمن علائم بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس را بدتر می‌کند. بیماری‌های پوستی مستقل مانند ویتیلیگو استرس و اضطراب مزمن باعث ریزش شدید مو، آلوپسی (طاسی)، نازک شدن مو و تغییر رنگ میشود.علاوه بر مشکلاتی که در بالا ذکر شد، استرس ذهن میتواند باعث مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، خستگی مفرط و مشکلات قاعدگی شود.
تاثیر و عوارض استرس بر قسمت‌های مختلف بدن
استرس مزمن میتواند بر رفتار فرد نیز تأثیر بگذارد، مثلاً باعث پرخوری یا کمبود غذا میشود یا فرد به مواد مخدر روی می‌آورد و از اجتماع دوری می‌کند.
-اثرات استرس بر سیستم قلبی عروقی
استرس بر قلب و سیستم تنفسی تأثیر می‌گذارد و در هنگام پاسخ به استرس، فرد سریعتر نفس می‌کشد و توزیع اکسیژن در خون را دشوارتر می‌کند و اگر در تنفس مشکل دارید، استرس میتواند باعث آن شود. استرس دارید، ضربان قلب تند دارید و این روی رگ‌ها تاثیر می‌گذارد و انتقال اکسیژن به ماهیچه‌ها را محدود می‌کند، بنابراین افراد نمی‌توانند عمل کنند و فشار خون بالا می‌رود و استرس منظم، قلب شما سخت‌تر کار خواهد کرد. با افزایش فشار خون، احتمال حمله قلبی افزایش می‌یابد.
تاثیر استرس بدن بر دستگاه گوارش و کبد
در هنگام استرس، کبد فرد مقادیر زیادی قند در خون تولید می‌کند که باعث افزایش انرژی میشود. اگر به طور مزمن استرس دارید، بدن شما ممکن است نتواند از شر گلوکز اضافی خلاص شود و استرس مزمن گاهی اوقات میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. بر هضم غذا تأثیر می‌گذارد و در این دوران با افزایش اسید معده دچار مشکلاتی مانند رفلاکس معده میشود.در چنین مواردی علاوه بر کنترل و مدیریت استرس از رژیم غذایی کبد چرب هم استفاده کنید.
همانطور که قبلا ذکر شد استرس خطر رشد باکتری در معده را افزایش می‌دهد و استرس بر حرکت غذا در بدن تاثیر می‌گذارد و گاهی باعث اسهال و یبوست میشود که در طی آن مشکلاتی مانند حالت تهوع، استفراغ و سوزش سر دل ایجاد میشود. پس استرس سلامت روده های شما را هم تهدید خواهد کرد.
استرس و سیستم عضلانی
ماهیچه‌های شما همیشه از بدن شما در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کنند و زمانی که تحت استرس هستید عضلات شما قدرت کمتری دارند و می‌خواهند سریعتر آرام شوند. اما اگر استرس شما ادامه پیدا کند، عضلات شما بی قرار می‌شوند و ضعف عضلانی منجر به سردرد، کمردرد و شانه درد میشود و گاهی اوقات مشکلاتی را در کل بدن و سلامت جسمی شما ایجاد می‌کند.
تاثیر استرس بر بدن و باروری زنان و مردان
استرس میتواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد. اصلا عجیب نیست که وقتی تحت استرس دائمی هستید قدرت و انگیزه را از دست می‌دهید و همچنین استرس کوتاه مدت میتواند بر آقایان تاثیر بگذارد و باعث شود که هورمون‌های مردانه بیشتری تولید کنند که البته مدت زیادی دوام نخواهد آورد و ضعیف تر از اسپرم های حالت عادی هستند. اگر این استرس برای مدت طولانی ادامه یابد، سطح تستسترون به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و این مشکل تولید اسپرم را مختل می‌کند. استرس مزمن همچنین خطر ابتلا به عفونت را در مردان افزایش می‌دهد. در زنان، استرس میتواند چرخه قاعدگی را مختل کند و دوره‌های قاعدگی را نامنظم، سنگین یا دردناک کند. استرس مزمن همچنین میتواند علائمی شبیه به قاعدگی ایجاد کند.
تاثیر استرس بر بدن و سیستم ایمنی
برخی شرایط می‌توانند باعث ایجاد استرس بر روی سیستم ایمنی بدن شوند و این محرک‌ها به فرد کمک می‌کند در برابر عفونت مقاومت کند و به مرور زمان، هورمون‌های استرس سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند. افراد تحت استرس مزمن بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند و استرس میتواند زمان بهبودی بیماری‌ها و آسیب‌ها را طولانی‌تر کند، در دوران کرونا افراد استرسی بیشتر در خطر مرگ و میر بودند چرا که سیستم ایمنی ضعیف تری داشتند ، این مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی می تواند در کنار کنترل استرس کمک کننده باشد.
حرف آخر
نکته بسیار مهم این است که اگر نمی‌توانید استرس خود را کنترل کنید و از اضطراب یا افسردگی ناشی از آن جلوگیری کنید، مراجعه به متخصص است که یک روش هوشمندانه خواهد بود. برای این کار از یک درمانگر کمک بگیرید. همانطور که در این نقاله درباره تاثیر استرس بر بدن صحبت شد استرس و ترس در قسمت‌های مختلف بدن تاثیرات زیادی دارد، بنابراین توصیه میشود در صورت عدم کنترل برای انجام درمان صحیح و اصولی با پزشک مشورت کنید.
