درمان و رژیم کبد چرب

تغذیه و رژیم کبد چرب

پیروی از یک رژیم غذایی کامل و مغذی غنی از فیبر، پروتئین بدون چربی یا گیاهی و یا با چربی های سالم بهترین راه برای بهبود سلامت کبد، کاهش خطر بیماری و کاهش وزن سالم است. بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یکی از شایع ترین علل بیماری کبد در ایالات متحده است. این وضعیتی است که در آن چربی اضافی در کبد ذخیره می شود، NAFLD  بیشتر در افرادی که با شرایط خاصی مانند چاقی و دیابت نوع ۲ دست و پنجه نرم می کنند همراه است و برخلاف بیماری کبدی مرتبط با الکل، NAFLD  ناشی از مصرف زیاد الکل نیست.

دو نوع NAFLD عبارتند از:

-کبد چرب غیر الکلی  (NAFL)، که در آن چربی بدون التهاب در کبد جمع می‌شود، اگرچه بزرگ شدن کبد ممکن است منجر به درد شود اما کبد ملتهب نیست.

-استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) با التهاب همراه است و در صورت عدم درمان می تواند منجر به سیروز و نارسایی کبد شود.

 

نقش کبد در بدن:

در یک بدن سالم، کبد سموم را دفع می کند و صفرا تولید می کند، مایعی به رنگ زرد مایل به سبز که چربی ها را به اسیدهای چرب تجزیه می کند تا هضم شوند. پس مهار چربی در بدن به کبد برمیگردد ،کبد یکی از اجرای مهم در بدن محسوب میشود ، بیماری کبد چرب به کبد آسیب می رساند و از عملکرد درست آن جلوگیری می کند، اما تغییر سبک زندگی می تواند از بدتر شدن آن جلوگیری کند.اولین خط درمان برای افراد دارای اضافه وزن یا چاق مبتلا به NAFLD کاهش وزن تدریجی از طریق ترکیبی از کاهش کالری، ورزش و تغذیه سالم است.ورزش پایه کبد سالم است که میتواند با رژیم کتو و مصرف آب مثل آب معدنی این رژیم به بهترین شکل عمل کند.

 

رژیم غذایی کبد چرب

میوه ها و سبزیجات ،گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل ،کاهش قابل توجه مصرف برخی غذاها و نوشیدنی های صنعتی، از جمله آنهایی که حاوی قند، نمک، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی اشباع هستند. محدود کردن یا نخوردن الکل ، یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و مبتنی بر غذای کامل و سرشار از فیبر، پروتئین و چربی های غیر اشباع به طور کلی توصیه می شود

 

برای کبد چرب چی بخوریم و چی نخوریم ؟

 

۱- قهوه برای کمک به کاهش آنزیم های غیر طبیعی کبد

یک فنجان قهوه روزانه شما می تواند به محافظت از کبد در برابر NAFLD کمک کند. مصرف منظم قهوه با کاهش خطر ابتلا به NAFLD و همچنین کاهش خطر پیشرفت فیبروز کبد در افرادی که قبلاً مبتلا به NAFLD تشخیص داده شده اند، مرتبط است.

 

 

۲- سبزی بخورید برای جلوگیری از تجمع چربی در کبد

ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگدار به مبارزه با بیماری کبد چرب کمک کننده است.محققان دریافتند که خوردن اسفناج به طور خاص خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می دهد، احتمالاً به دلیل نیترات و پلی فنول های متمایز موجود در برگ سبز این تاثیرات جالب را بر کبد چرب میگذارد. جالب توجه است که این مطالعه بر روی اسفناج خام متمرکز بود، زیرا اسفناج پخته شده همان نتایج قوی را نداشت. این می تواند به این دلیل باشد که پختن اسفناج (و سایر سبزیجات برگدار) ممکن است محتوای پلی فنول و فعالیت آنتی اکسیدانی را کاهش دهد.

 

 

۳-لوبیا و سویا برای کاهش خطر ابتلا به NAFLD

هم لوبیا و هم سویا در کاهش خطر ابتلا به NAFLD نویدبخش بوده اند. یک تحقیق علمی رژیم غذایی نشان داد که حبوبات مانند عدس، نخود، سویا و نخودفرنگی نه تنها از نظر تغذیه ای سیر کننده هستند، بلکه حاوی نشاسته های مقاوم هستند که به بهبود سلامت روده کمک می کنند. مصرف حبوبات حتی ممکن است به کاهش گلوکز و تری گلیسیرید خون در افراد چاق کمک کند. علاوه بر این، یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که رژیم های غذایی غنی از حبوبات به طور خاص به کاهش احتمال NAFLD کمک می کند.

چند مطالعه همچنین دریافته‌اند که خوردن سویا (چه به جای یک وعده گوشت یا ماهی یا مصرف سوپ میسو که حاوی سویای تخمیر شده است) به محافظت از کبد کمک میکند، اگرچه شواهد متفاوت است.

به احتمال زیاد، این به این دلیل است که سویا حاوی محتوای بالایی از پروتئین بتا-کنگلیسینین است که به دلیل توانایی آن در کمک به کاهش سطح تری گلیسیرید و احتمالاً محافظت در برابر تجمع چربی احشایی مورد توجه قرار گرفته است و تاثیر خوبی بر مهار کبد چرب دارد. علاوه بر این، توفو یک غذای کم چرب است که به عنوان منبع خوبی از پروتئین عمل می کند، و اگر می خواهید مصرف چربی خود را محدود کنید، آن را به یک انتخاب ایده آل تبدیل می کند.

 

 

۴- ماهی برای کاهش التهاب و سطح چربی

ماهی های چرب مانند سالمون ، ساردین ، ماهی تن و قزل آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. پژوهش ها نشان می دهد که مکمل امگا ۳ ممکن است با کاهش چربی کبد، افزایش کلسترول محافظتی HDL و کاهش سطح تری گلیسیرید، برای افراد مبتلا به NAFLD مفید باشد.

 

 

۵- غلات کامل غذایی مفید برای کبد چرب

غلات کامل و غذاهای غنی از فیبر مانند بلغور جو دوسر با کاهش خطر بیماری کبد چرب مرتبط است ، مطالعات نشان داده است یک رژیم غذایی مغذی غنی از غذاهای با فیبر بالا مانند جو دوسر می تواند برای مبتلایان به کبد چرب موثر باشد و ممکن است به کاهش سطح تری گلیسیرید کمک کند.

 

 

۶- آجیل برای کمک به کاهش التهاب در بدن و کبد

رژیم غذایی سرشار از آجیل با کاهش التهاب، مقاومت به انسولین، استرس اکسیداتیو و شیوع کمتر NAFLD همراه است.مطالعه بزرگی در چین نشان داد که افزایش مصرف آجیل به طور قابل توجهی با کاهش خطر ابتلا به کبد چرب مرتبط است ،افراد مبتلا به بیماری کبد چرب که گردو می خورند ، تست های عملکرد کبد شان بهبود پیدا کرده است.

 

 

۷- زردچوبه ماده ایی برای کاهش آسیب کبدی

دوزهای بالای کورکومین ، ماده فعال موجود در زردچوبه، نشانگرهای آسیب کبدی را در افراد مبتلا به NAFLD کاهش میدهد. مطالعاتی با تمرکز بر مکمل زردچوبه نشان می دهد که ریشه نارنجی آن، سطوح سرمی آلانین آمینوترانسفراز   (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش میدهد، دو آنزیم که در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب به طور غیر طبیعی بالا هستند.

 

 

۸-تخمه آفتابگردان برای آنتی اکسیدان

دانه های آفتابگردان به ویژه سرشار از ویتامین E است که یک آنتی اکسیدان خوب و در دسترس است، ویتامین E اغلب به عنوان یک ماده در مکمل ها برای کنترل کبد چرب هم استفاده میشود .در حالی که بیشتر تحقیقات در مورد کبد چرب بر ویتامین E از طریق مکمل ها، متمرکز است، یک وعده ۱۰۰ گرمی تخمه آفتابگردان حدود ۲۰ میلی گرم ویتامین E، دارد . اگر می خواهید مصرف ویتامین E خود را به طور طبیعی افزایش دهید، تخمه آفتابگردان نقطه شروع خوبی است.

 

 

۹- مصرف چربی های اشباع نشده را افزایش دهید

تعویض منابع چربی اشباع شده ، مانند کره، تکه های چرب گوشت، سوسیس و گوشت های پخته شده ،با منابع چربی غیراشباع ، مانند آووکادو، روغن زیتون، کره آجیل و ماهی چرب ، برای مبتلایان به کبد چرب مفید باشد. این یکی از دلایلی است که رژیم غذایی مدیترانه ای برای افرادی که کبد چرب دارند توصیه میشود . این رژیم بر روی غذاهای کامل با حداقل میزان فرآوری شدن، حاوی چربی غیراشباع تمرکز دارد. همچنین سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و حبوبات است که همگی به کاهش کلسترول کمک می‌کنند.

 

 

۱۰- سیر معجزه سلامت کبد و بدن

این سبزی نه تنها به غذا طعم می بخشد، بلکه مطالعات نشان می دهد که مکمل های پودر سیر ممکن است به کاهش وزن و چربی بدن در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. مطالعاتی در سال ۲۰۲۰ نشان داد ، افراد مبتلا به کبد چرب که ۸۰۰ میلی گرم پودر سیر در روز به مدت ۱۵ هفته مصرف کردند، شاهد کاهش چربی کبد و بهبود سطح آنزیم بودند.

 

 

 

غذاهای مضر برای کبد چرب

اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، پزشک شما ممکن است توصیه کند از برخی غذاها اجتناب کنید، یا حداقل آنها را کم مصرف کنید. این غذاها به طور کلی و معمولا باعث افزایش وزن میشود و می توانند قند خون را افزایش دهند ، پس در صورت امکان باید از آنها اجتناب کنید.

-الکل : الکل می تواند عامل اصلی بیماری کبد چرب و همچنین سایر بیماری های کبدی باشد.

-شکر اضافه شده : از مصرف غذاهای شیرین مانند آب نبات، کلوچه، نوشابه و آب میوه خودداری کنید. قند خون بالا باعث افزایش میزان تجمع چربی در کبد می شود.

-غذاهای سرخ شده : چربی و کالری بالایی دارند.

-نمک اضافه شده : مصرف بیش از حد نمک می تواند خطر ابتلا به کبدچرب را افزایش دهد. محدود کردن مصرف سدیم به کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم در روز از طرف پزشکان توصیه میشود . افرادی که فشار خون بالا دارند باید مصرف نمک را به از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز محدود کنند.

نان سفید، برنج و ماکارونی : آرد سفید معمولاً بسیار فرآوری شده است و اقلامی که از آن تهیه می‌شوند به دلیل کمبود فیبر، قند خون شما را بیشتر از غلات کامل افزایش می‌دهند.

گوشت قرمز : گوشت گاو و خوک سرشار از چربی های اشباع شده هستند. به طور کلی، گوشت های بسیار فرآوری شده نیز باید محدود شوند، زیرا دارای سدیم و چربی اشباع بالایی هستند.

 

 

 

برنامه هفتگی رژیم غذایی کبد چرب

اگر بیماری کبد چرب برای شما تشخیص داده شده است، ممکن است پزشک شما مشاوره با یک متخصص تغذیه را برای تهیه یک برنامه غذایی اصولی توصیه کند. در اینجا یک منوی معمولی روزانه ممکن است به نظر برسد.

 

ناشتا برای کبد چرب چی بخوریم ؟

صبحانه : بلغور جو دوسر داغ با ۲ قاشق چایخوری عسل مخلوط شده است. کره بادام، ۱ قاشق غذاخوری. دانه چیا و ۱ فنجان توت مخلوط شود و آماده است. + یک فنجان قهوه  یا چای سیاه یا چای سبز حتما مقاله تفاوت چای سبز و چای سیاه و فواید هریک را بخوانید .

در این رژیم به جای جو دوسر می توانید یک عدد تخم مرغ هم جایگزین کنید .ولی به هیچ وجه سمت پنکیک ونان و آرد نروید.

ناهار: سالاد اسفناج با سرکه بالزامیک و سس روغن زیتون + ۵ تکه مرغ کبابی + ۱ عدد سیب زمینی پخته کوچک + یک فنجان بروکلی پخته شده، هویج یا سبزیجات دیگر

میان وعده : سیب خورد شده با کره بادام زمینی یا هوموس با سبزیجات خام

شام: سالاد کوچک مخلوط لوبیا + یک تکه سالمون کبابی + ۱فنجان بروکلی پخته شده+ یک دومه فنجان کینوآ پخته شده + ۱ فنجان توت مخلوط شود

در این رژیم غذایی میتوانید لوبیا یا هر حبوبات دیگر به جای هم استفاده کنید و به رژیم تنوع ببخشید ، همچنین به جای گوشت می توانید از قارچ ، اسفناج ، تخم مرغ ، عدسی ، خوراک لوبیا استفاده کنید ، فراموش نکنیم نخود یک غذای کامل و مقوی است که می تواند به جای یک وعده کامل قرار داده شود.

 

 

راه های درمان کبد چرب

علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، در اینجا چند تغییر دیگر در سبک زندگی وجود دارد که می توانید برای بهبود سلامت کبد از آن استفاده کنید :

-فعال باشید : ورزش منظم می تواند به کاهش وزن و مدیریت بیماری کبد کمک کند. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش هوازی داشته باشید.

-سطوح چربی خون را کاهش دهید: برای کمک به مدیریت سطح کلسترول و تری گلیسیرید، مراقب مصرف چربی اشباع و قند خود باشید. اگر تغییرات رژیم غذایی و ورزش برای کاهش کلسترول شما کافی نیست ، در مورد گزینه های دارویی خود با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

-دیابت را مدیریت کنید : دیابت و بیماری کبد چرب اغلب با هم بروز می کنند. یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به شما در مدیریت هر دو بیماری کمک کند. اگر قند خون شما هنوز بالاست، یک متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند برای کاهش آن دارو تجویز کند.

 

 

سوالات متداول

 

دستور پخت غذا برای کبد چرب

تحقیقات نشان می دهد افراد مبتلا به بیماری کبد چرب از غذاهای زیر در وعده ها و دستور پخت غذاها استفاده کنند :

-اسفناج و سایر سبزیجات برگ دار

-سالمون، ساردین، تن، قزل آلا و سایر ماهی های غنی از اسیدهای چرب امگا ۳

-جو و سایر مواد غذایی با فیبر بالا

-گردو

-زردچوبه و کورکومین

-تخمه آفتابگردان و سایر منابع ویتامین E

-سیر

 

کبد چرب را سه سوته درمان کنید

بهبود کبد چرب یک شبه اتفاق نمی افتد. کاهش مصرف الکل، مصرف بیشتر غذاهای گیاهی و کامل و حفظ وزن سالم می تواند به شما کمک کند تا نتایج را مشاهده کنید.

 

اگر کبد چرب دارید چه غذاهایی را باید محدود کنید یا از آنها اجتناب کنید؟

متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی های کم مغذی که باعث افزایش وزن می شوند و همچنین هر چیزی که با افزایش قند خون مرتبط است را توصیه کند. این اغلب شامل موارد زیر است:

آبجو، شراب، مشروب، و سایر الکل

غذاهای با سطوح بالای قند اضافه شده مانند آب نبات، نوشابه و آب میوه

غذاهای سرخ شده یا بسیار فرآوری شده، مانند نان، برنج و ماکارونی که از آرد سفید تهیه شده اند

گوشت قرمز، به ویژه گوشت گاو و خوک، و سایر منابع سدیم اضافه شده

در بسیاری از موارد، تمرین اعتدال در مصرف بعضی غذاهای مضر به جای حذف کامل هم می تواند به ایجاد تغییرات پایدار در رژیم غذایی کمک کند.